Ông Nguyễn An Sơn - thu lãi hơn tỷ đồng mỗi năm từ việc áp dụng công nghệ, thay đổi cách canh tác cà phê

        Sau khi nghỉ hưu, có thời gian tập trung nghiên cứu, thầy giáo Nguyễn An Sơn ở thôn Tiến Đạt (xã Quảng Phú) đã chủ động đầu tư áp dụng các tiến bộ KHKT-công nghệ trên vườn cà phê của gia đình theo kỹ thuật mới đó là trồng cà phê “đa thân, không hãm ngọn” kết hợp hệ thống tưới nhỏ giọt. Với cách làm này không chỉ tạo dựng mô hình phát triển kinh tế bền vững với thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm, mà còn lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng dân cư.

       Ông Nguyễn An Sơn ở thôn Tiến Đạt (xã Quảng Phú) có 6,5 ha cà phê được trồng từ những năm 1990 ở xã Čư M'gar. Cũng như những hộ nông dân khác ở địa phương, trước đây gia đình ông canh tác cà phê theo phương pháp truyền thống - trồng “đơn thân, hãm ngọn” với mật độ khoảng 1.100 cây/ha, năng suất vườn cây hằng năm đạt từ 03 đến 3,5 tấn/ha. Nhận thấy vườn cây đã già cỗi, năng xuất, sản lượng ngày càng giảm dần, trong khi đó chi phí đầu tư cao, năm 2018 ông Sơn bắt đầu tái canh lại toàn bộ vườn cây. Năm 2021 khi vừa nghỉ hưu có thời gian, ông Sơn đã nghiên cứu đầu tư thay đổi phương thức canh tác truyền thống sang cách làm mới để nâng cao hiệu quả kinh tế cho gia đình. Ông đã đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt (có nguồn gốc từ Israel) cho toàn diện tích cà phê Robusta của gia đình. Đây phương pháp tưới nước tiết kiệm, cung cấp nước trực tiếp cho vùng rễ của cây trồng. Đồng thời ông Sơn kết hợp kỹ thuật canh tác trồng “đa thân, thả ngọn”. Ông Sơn cho biết - canh tác trồng “đa thân, thả ngọn” đi ngược với tập quán trồng cà phê “đơn thân - hãm ngọn” lâu nay của Nhân dân ở địa phương. Nhưng với cách canh tác này giúp tiết kiệm nước, giảm chi phí phân bón, hạn chế sâu bệnh gây hại, giảm nhân công lao động, đặc biệt là nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. Ông Nguyễn An Sơn ở thôn Tiến Đạt, xã Quảng Phú tâm sự: Bây giờ trồng phương pháp mới, trồng mật độ dày hơn, khoảng 2.200 gốc/ha (tăng gấp đôi so với trước đây). Một gốc có tới 03 thân, như vậy sẽ có 6.600 thân trên 01ha, từ đó số cành nhiều hơn, trái cũng nhiều hơn. Mình canh tác hữu cơ, tỉa cành, cắt chồi liên tục, cho nên nó không có ủ bệnh trên vườn cây. Vì vậy việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không nhiều. Lượng phân cũng sử dụng vừa đủ, không có dư lượng phát tán ra môi trường. Lượng nước cung cấp vừa đủ, không dư thừa, tiết kiệm nước, không làm hao tổn đến mạch nước ngầm…

Ông Nguyễn An Sơn ( bên phải) giới thiệu về mô hình trồng cà phê đa thân, không hãm ngọn của gia đình mình. Ảnh H'Xiu

       Ông Sơn cho biết thêm - để thành công với kỹ thuật trồng cà phê “đa thân - thả ngọn” thì người trồng cần kịp thời bổ sung các chất dinh dưỡng cho cây, nhất là các vườn cà phê tái canh. Bởi khi canh tác theo phương pháp này thì cây cà phê sẽ nhiều thân, nhiều cành, nhưng đất không còn nhiều dinh dưỡng để cây hấp thụ phát triển, nhất là thiếu hụt một số nguyên tố đa, trung, vi, lượng. Vì vậy phải phân tích chất đất, kịp thời bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để cây phát triển cân đối, cho hạt cà phê đạt chất lượng. Bên cạnh việc chủ động đầu tư canh tác theo phương pháp “đa thân - thả ngọn” năng suất vườn cà phê tăng gấp 1,5 lần so với trước (bình quân 5,5 tấn nhân/ha), ông Sơn còn đầu tư nhà xưởng, trang bị máy móc sơ chế hiện đại để chế biến cà phê bột mang thương hiệu “Cà phê ông Giáo”, và thương hiệu này đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao vào cuối năm 2023. Qua đó không những cải thiện thu nhập cho gia đình, mà còn góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, tạo dựng uy tín cà phê của địa phương trên thị trường. Với cách canh tác mới, vài năm gần đây sau khi trừ chi phí đầu tư, lợi nhuận trung bình hằng năm của gia đình ông Sơn đạt hơn 01 tỷ đồng. Vườn cà phê của gia đình ông Sơn đã trở thành mô hình điểm tin cậy, thu hút các chuyên gia, kỹ sư nông nghiệp và những người trồng cà phê quanh vùng đến tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm. Không chỉ chú tâm làm giàu cho gia đình, ông Sơn còn tích cực chia sẻ kinh nghiệm sản xuất với cộng đồng. Ông thường xuyên hướng dẫn bà con trong vùng về kỹ thuật tái canh cà phê, phương pháp trồng cà phê “đa thân – thả ngọn”, kỹ thuật tưới nước nhỏ giọt.

Ông Nguyễn An Sơn (giữa) tham gia các Hội chợ triển lãm để quảng bá, giới thiệu về thương hiệu cà phê của mình. Ảnh H'Xiu

       Nhận xét về mô hình phát triển kinh tế của gia đình ông Nguyễn An Sơn ở thôn Tiến Đạt ông Phạm Hưng Nhân – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, Chủ tịch Hội Nông dân xã Quảng Phú nói: Mô hình phát triển kinh tế của ông Sơn là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay. Cách canh tác này giảm về sâu bệnh, tiết kiệm nước, bảo vệ tài nguyên, bảo vệ môi trường. Đặc biệt ông Sơn còn đầu tư chế biến sản phẩm cà phê bột nhằm nâng cao thu nhập, xây dựng thương hiệu cà phê ở địa phương. Thời gian tới, Hội Nông dân xã sẽ tiếp tục đưa hội viên đến tham quan, học tập, chia sẻ kinh nghiệm mô hình sản xuất cà phê của gia đình ông Sơn để nhân rộng trên địa bàn, nhằm cải thiện thu nhập cho người sản xuất, đặc biệt là việc xây dựng và phát triển nền nông nghiệp bền vững trên địa bàn… 

       Để tạo dựng uy tín và thương hiệu cà phê của địa phương trên thị trường, ông Nguyễn An Sơn còn tích cực tham gia các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm cà phê của gia đình tại nhiều hội chợ triểm lãm, hội chợ chuyên ngành cà phê diễn ra ở tỉnh Đắk Lắk và nhiều tỉnh thành khác. Với những nỗ lực đó, năm 2024 ông Nguyễn An Sơn ở thôn Tiến Đạt (xã Quảng Phú) được bình chọn danh hiệu “Nông dân xuất sắc tỉnh Đắk Lắk”, và năm 2025 ông được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trao tặng danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc”. Từ một thầy giáo về hưu, ông Sơn đã viết nên câu chuyện thành công bằng tư duy mới để nâng cao giá trị của cây cà phê gắn với bảo vệ môi trường. Từ đó khích lệ và lan tỏa những tấm gương nông dân năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, tích cực học hỏi, ứng dụng hiệu quả các tiến bộ KHKT-công nghệ vào sản xuất, góp phần phát triển ngành nông nghiệp bền vững ở địa phương./.